“Ik geloof dat hypocrisie onvermijdelijk is. (…) Het is moeilijk om zuiver te leven in een onzuivere situatie. Probeer hypocrisie te vermijden, maar het is niet de ergste zonde. Compromissen zijn onvermijdelijk, en moeten zelfs worden aangemoedigd. Er is veel purisme en ‘boetekleed dragen’ in de milieubeweging dat we moeten afzweren. Als we niet met iedereen kunnen samenwerken, dan hebben we gefaald.”
Brian Eno
Ik vind deze uitspraak erg aantrekkelijk. Er klinkt realisme in door, het relativeert en ja, we hebben inderdaad iedereen nodig om klimaatverandering te stoppen. We moeten positief blijven, energiek en eensgezind. Misschien speelt mee dat Brian Eno als producer van U2 sowieso warme gevoelens bij me oproept, want pas toen ik het herlas bleef ik hier en daar steken.
Beginnend bij een zinnetje dat ik hierboven heb weggelaten, namelijk: “Je kunt gewoon niet in deze wereld leven zonder soms grenzen te overschrijden, zoals een vliegtuig nemen.” Ik begrijp wel dat vliegen voor de één makkelijker is te vermijden dan voor de ander, maar de frase ‘je kunt gewoon niet’ staat me tegen. Moeten we niet juist vraagtekens zetten bij onze manier van leven? Dus, dacht ik, dan laat ik die zin gewoon weg en dan sta ik er helemaal achter.
Maar er zit nog een addertje onder het gras. En dat heeft betrekking op de laatste zin: “Als we niet met iedereen kunnen samenwerken, dan hebben we gefaald.” Want hoewel dit op de lange termijn misschien klopt, kan het een krachtig signaal zijn om de samenwerking met een partij stop te zetten, in de hoop daarmee verandering te versnellen. Zo stopte Naturalis de samenwerking met Shell, terwijl universiteiten dat ondanks studentenprotesten nog niet van plan lijken. Deze afweging hangt wat mij betreft op de vraag: wat sorteert het grootste effect? En dat is dus onvoorspelbaar en discutabel.
En zo behandelt De klimaatalmanak, waar bovenstaand citaat ook uit komt, de opkomst van de e-bike als oplossing, zonder maar een woord ‘vuil’ te maken aan het veel schonere én gezondere alternatief van de gewone fiets. Ook hier is de achterliggende vraag: wat sorteert het grootste effect? De oplossingen die we aandragen voor klimaatverandering moeten wel verkoopbaar zijn, licht Seth Godin toe in zijn podcast Akimbo. Anders krijgen we de markt niet mee en ‘kopen’ mensen de oplossing niet.
Hoe liberaal dit allemaal ook klinkt, ik denk dat het waar is. Althans voorlopig. We hebben geen tijd om op andere transities te wachten, dus moeten we proberen de huidige systemen in ons voordeel te benutten. “Compromissen zijn onvermijdelijk, en moeten zelfs worden aangemoedigd.”
Dus koop zonder schuldgevoel een e-bike, en stoot bij elke rit 96% minder uit dan een auto. Het motorloze fietsen kan met een gerust hart worden overgelaten aan de liefhebbers.
Geef een antwoord